به نقل از «ایسنا»

برای رسیدن به مرجعیت علمی باید به روش علمی اعتماد داشت/ ضرورت شناسایی هرزنامه‌های پژوهشی

تاریخ انتشار: ۲۹ شهریور ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۷۲۰۹۷۷

استاد گروه فلسفه دانشگاه تربیت مدرس با تاکید بر اهمیت چرخه تولید علمی تا رسیدن به مرجعیت علمی، گفت: باید بین تولید علمی، انتشار علمی و ارجاع علمی چرخه‌ای شکل بگیرد تا مرجعیت علمی ایجاد شود. باید به این چرخ اعتماد کرد و بدانیم که ما را به مقاصدمان می‌رساند.

به گزارش ایسنا، دکتر لطف‌الله نبوی امروز در دومین نشست از سلسله پیش‌نشست‌های همایش مرجعیت علمی که با عنوان «شاخص‌های مرجعیت علمی و چگونگی ارتقای آن» در ایرانداک برگزار شد؛ در مورد روش علمی و چالش‌های مرجعیت علمی، گفت: وقتی صحبت از مرجعیت علمی می‌کنیم، مرجعیت بدون ارجاع معنا ندارد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

ارجاع نیز بدون اسناد و مدارک، معنا و مفهوم نخواهد داشت و نیازمند انتشار علمی است.

وی با تاکید بر این‌که برای انتشار علمی باید تولیدات علمی وجود داشته باشد، گفت: تولید علمی با فعالیت علمی در جامعه انجام می‌شود. منظور از فعالیت علمی، اسطوره‌ها، مفاهیم غیر علمی یا شبه علمی نیستند، بلکه فعالیتی است که بر اساس «روش علمی» انجام شده باشد.

عضو هیات‌علمی دانشگاه تربیت مدرس در مورد مثالی از فعالیت‌های شبه‌علمی، گفت: ممکن است در جامعه صحبت از «طب سنتی» و «طب ایرانی» و «تاثیر یک گیاه» باشد. مصرف یک گیاه شاید مفید باشد، شاید یک نسخه پزشکی باشد، ولی نمی‌توان گفت آن یک «نسخه علمی» است.

وی با تاکید بر این‌که «علم» محصول به‌کارگیری «روش علمی» است، گفت: چیزی که علم را از شبه علم جدا می‌کند، روش علمی است. روش علمی همان روش تجربی نیست. «روش» علمی سه رکن اساسی «مساله‌یابی»، «نظریه‌پردازی» و «اعتبارسنجی» است. اگر روش علمی با این سه رکن به تولید علم برسد، این فرآیند را «پژوهش» می‌گویند.

یافتن مساله پژوهش؛ اولین آجر فرآیند پژوهش

نبوی با تاکید بر اهمیت مساله‌یابی در فرآیند پژوهش، گفت: متاسفانه گاهی درک کاملاً دقیقی از حل مساله یا حل مساله تحقیق وجود ندارد و از حل مساله معانی متفاوتی برداشت می‌شود. مساله پژوهشی سرچشمه حیات علمی و یکی از ارکان بسیار مهم پژوهش است.

وی با توضیح فرآیند رسیدن به مساله پژوهش، گفت: در ابتدا فرد با سؤالاتی سرو کار دارد که این سؤالات از چالش بین علم و جهل بر می‌خیزد. در این مسیر آموزش می‌تواند به این سؤالات پاسخ دهد. همچنین باید با شناخت قوانین، تئوری‌های علمی و ... در آن حوزه خاص به ذهنیت علمی برسد. زمانی که ذهنیت علمی ایجاد می‌شود، این انتظار وجود دارد که فرد بتواند به تبیین یک پدیده در یک حوزه علمی بپردازد. در این فرآیند اگر فرد با ناسازگاری در تبیین یک پدیده مواجه شود، از این ناسازگاری،  مساله پژوهش بیرون می‌آید و می‌توان با فرآیند پژوهش به این مساله پرداخت.

استاد فلسفه دانشگاه تربیت مدرس با تاکید بر اهمیت مساله پژوهش گفت: مساله پژوهش گام اول در پژوهش است و اگر گام اول را درست برداریم، می‌توان انتظار داشت با مدیریت خوب به نتیجه مطلوب رسید.

وی ضمن تشریح دو رویکرد «پوزیتیویستی» و «عقل‌گرایی» در مورد نظریه‌پردازی به عنوان دومین رکن روش علمی، گفت: رویکرد پوزیتیویستی نظریه‌سازی را همچون یک فرآیند ماشینی در نظر می‌گیرد. این رویکرد به شدت محدودکننده است، ولی از نیمه قرن بیستم رویکرد عقل گرایی حاکم شده و در آن عنوان می‌شود منظور از نظریه‌پردازی این است که یک نفر با خلاقیت فردی با استفاده از داده‌هایی نظریه را تایید می‌کند. نظریات علمی را از مشاهدات نمی‌توان استخراج کرد؛ بلکه باید آن‌ها را ابداع کرد.

باید بتوان هرزنامه‌های پژوهشی را شناسایی کرد

نبوی در مورد «اعتبارسنجی» که رکن سوم روش علمی است، به چالش‌های ناظر به انتشار علمی پرداخت و گفت: نظام انتشاراتی ما باید «جامع» و «مانع» باشد و مانعیت مهم‌تر از جامعیت است. چرا که در این فرآیند تولیدات علمی زیادی وجود دارد و در این بین هرزنامه‌های پژوهشی بسیاری نیز تولید می‌شود. بنابراین باید بتوان هرزنامه‌ها را تشخیص داد.

وی با تاکید بر اهمیت داوری علمی، گفت: داوری، هرزنامه‌های پژوهشی را شناسایی می‌کند و باید به این فکر کرد که آیا دو داور برای یک انتشار علمی کافی است؟ همچنین زمانی که یک داور یک مقاله را ریجکت می‌کند، باید به نظر او توجه داشت و نظر او را جلب کرد. تنها با تمسک به تاییدها نمی‌توان به نظریه درستی رسید.

استاد فلسفه دانشگاه تربیت مدرس خاطر نشان کرد: در گذشته کم‌گویی و گزیده‌گویی ارزش بود؛ ولی الان پرگویی و انتشارات زیاد ارزش شده است. باید یک نظامی در دانشگاه‌ها برای افرادی که کم‌گو و گزیده‌گو هستند، داشته باشیم و همه امکانات را برای آن‌ها فراهم کنیم.

وی در مورد موضوع ارجاع علمی و مرجعیت علمی، توضیح داد: اگر ارجاع علمی درست انجام گیرد، باید زمینه‌ساز تولید علمی باشد. بین «تولید علمی»، «انتشار علمی» و «ارجاع علمی» باید چرخه‌ای شکل بگیرد تا مرجعیت علمی ایجاد شود. باید به این چرخ اعتماد کرد و بدانیم که ما را به مقاصدمان می‌رساند.

وی خاطر نشان کرد: البته مسیر این چرخ، سراشیبی است و نباید به حال خود رها شود، بلکه باید آن را مدیریت کرد تا به مقصد برسد.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: مرجعیت علمی همایش دستیابی به مرجعیت علمی دانشگاه تربيت مدرس ایرانداک نخبگان شرکت های دانش بنیان دانشگاه آزاد اسلامي شورای عالی انقلاب فرهنگی صندوق نوآوری و شکوفایی برگزیده ها پارک فناوری دانشگاه تهران نخبگان شرکت های دانش بنیان دانشگاه آزاد اسلامي شورای عالی انقلاب فرهنگی دانشگاه تربیت مدرس تاکید بر اهمیت مساله پژوهش انتشار علمی مرجعیت علمی هرزنامه ها تولید علمی ارجاع علمی تولید علم روش علمی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۷۲۰۹۷۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

وزیر علوم: دانش آموختگان ما وعده صادق را رقم زدند

وزیر علوم تحقیقات و فناوری گفت: وعده صادق نتیجه دانشگاه‌های ما است، دانش آموختگان ما این افتخار را رقم زدند و مردم قدردان جامعه فرهیخته دانشگاهی هستند. - اخبار سیاسی -

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری تسنیم، محمدعلی زلفی گل وزیر علوم در مراسم سی و یکمین نکوداشت اعضای هیات علمی نمونه کشوری که در سازمان پزوهش‌های علمی صنعتی ایران برگزار شد با تبریک روز معلم یاد و گرامی داشت یاد شهدا و شهید مطهری و با تبریک به اساتید نمونه کشوری افزود: امکان ندارد کسی به توفیقاتی دست یابد بدون همراهی خانواده خود.

زلفی گل: دانشگاه هیچ کسی را بیخود اخراج نمی‌کند

وی با بیان اینکه بزرگترین سرمایه هر جامعه فرهنگ آن جامعه است، افزود: برای همین جامعه دانشگاهی فرهنگ جدید خلق می‌کند، با پیشرفت علوم در عرصه‌های مختلف علم و فناوری جدید همراه با خود فرهنگ جدید خلق می‌کند. شما اساتید فرهنگساز و امید آفرین هستید. از این باب باید برگزای این‌مراسم با جدیت پیگیری شود.

وزیر علوم افزود: اساتید نمونه سرمایه‌های نمادین کشور هستند که هرجا باشند آنجا قیمت می‌یابد. به همین دلیل با احداث دانشگاه، زمین اطراف دانشگاه ارزش پیدا می‌کند.

زلفی گل ادامه داد: بین اساتید نمونه کشوری خوشبختانه بانوان دانشمند نیز داریم که امیدواریم سالهای آینده افزایش یابند. تمام اساتید نمونه در رشته‌های خود سرآمد هستند.

وی اظهار داشت: انتخاب استاد نمونه در راستای تحقق مرجعیت علمی است در واقع می‌خواهیم شاخص افراد مرجع را به نمایش بگذاریم. اساتید نمونه مرجع علمی کشور هستند.

وی ادامه داد: اقتدار حاصل از جسارت کشور که در راس آن رهبر حکیم و فرزانه کشور است یعنی وعده صادق، در سطح بین المللی نشان‌ مرجعیت کشور ما است. مرجعیت علمی اولین اولویت وزارت علوم از پنج اولویت است.

وزیر علوم تحقیقات و فناوری گفت: وعده صادق نتیجه دانشگاه‌های ما است، دانش آموختگان ما این افتخار را رقم زدند و مردم قدردان جامعه فرهیخته دانشگاهی هستند.

وزیر علوم خطاب به اساتید نمونه کشوری افزود: شما در عرصه شاگرد پروری هم‌ نمونه هستید به همین دلیل مرجعیت علمی برای ما مهم است و در قوانین وزارت علوم سعی شده برای ارتقای مرجعیت علمی برنامه داشته باشیم و از ظرفیت برنامه هفتم خوب استفاده کرده‌ایم. منتظریم ابلاغ شود و به تصویب هیات وزیران برسانیم.

وزیر علوم گفت: در برنامه هفتم توسعه برنامه‌های خوبی دیده شده است که می توان به دستورالعمل اعطای پژوهانه جامع، دستورالعمل تعاملات علمی ملی و بین المللی و دستورالعمل مهارت محور کردن آموزش اشاره کرد که برای اینها اعتبارت پیش بینی شده است. در برنامه هفتم آمده که 15 درصد اعتبارات برای پژوهش و 5 درصد به امور فرهنگی اختصاص داده شود.

وی ادامه داد: امروز دنیا به این‌نتیجه رسیده و دنبال جنگ ارزان است، کشورگشایی مشروع از طریق علم مقدور است. بهترین سربازان کشور گشای ایران دانشگاهیان هستند. جامعه دانشگاهی هم قدرت ایجاد تجهیزات سخت و هوشمند را دارد و هم قدرت نرم را ایجاد می‌کند. هرگونه هزینه برای علم و فناوری بهترین نوع سرمایه گزاری برای آینده است.

وزیر علوم با تقاضا از اساتید گفت: تمام تلاش خود را بکنید تا نسل توانمندتر به جامعه تحویل دهید.

انتهای پیام/